چشم زخم، چشم شور و چشم زدن؛ حقیقت یا خرافه - چشم زخم وجود دارد؟

 

یکراست میرم سر اصل مطلب.....
عده ای که خود را روشن فکر و تحصیل کرده و با اطلاعات میدانند به چشم زخم بعنوان خرافه و سرپوش برای خرابکاریها میدانند و برای آن بدنبال علتهای منطقی!

و عملی! میگردند.
این افراد فکر میکنند تمام علم را میدانند و برای هر اتفاق علتی علمی دست و پا میکنند و برای هرچیزی که علم و عقل جواب ندهد نسبت خرافه میدهند.
جریان از جایی شروع شد که چند برنامه طنز (ساختمان پزشکان و مسافران) در یک قسمت به این مسئله از این دید نگاه کردند و چون دیدم واگیر بسیار دارد، متوجه

نوشتن این مطلب شدم.

 
نیازی به توضیح کم بودن علم و عقل بشری و اطلاع نداشتن از تمام علوم طبیعی (چه رسد به ماوراء الطبیعه که قادر به درک آن با حواس پنجگانه نیستیم) و این

موارد نیست
فقط وظیفه خود دانستم بعنوان یک مسلمان اطلاعاتی از قرآن و حدیث در اختیار خوانندگان قرار دهم تا نیازی به اثبات نباشد (چون کلام بسیار معتبر است نیاز به

اثبات نیست و نمیبینم هرچند اثبات آن هم بسیار وجود دارد) 

 

بررسی چشم زخم و چشم شور در قرآن 
 
وَإِنْ یکَادُ الَّذِینَ کَفَرُوا لَیزْلِقُونَکَ بِأَبْصَارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّکْرَ وَیقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ(القلم/51)
نزدیک است کافران هنگامی که آیات قرآن را می شنوند با چشم‌زخم خود تو را از بین ببرند، و می‌گویند: «او دیوانه است!»
 
بسیارى از مفسران گفته‌اند: منظور این است که دشمنان به هنگامى که آیات با عظمت قرآن را از تو مى‌شنوند، به قدرى خشمگین و ناراحت مى‌شوند و با عداوت به

تو نگاه مى‌کنند که گویى مى‌خواهند تو را با چشمهاى خود بر زمین افکنند و نابود کنند! و در توضیح این معنى، جمعى افزوده‌اند که آنها مى‌خواهند از طریق چشم زدن

که بسیارى از مردم به آن عقیده دارند و مى‌گویند در بعضى از چشمها اثر مرموزى نهفته است که با یک نگاه مخصوص ممکن است طرف را بیمار یا هلاک کند، تو

را از بین ببرند.
 
تفسیر نمونه در ادامه آورده است: بعضى دیگر گفته‌اند که این کنایه از نگاههاى بسیار غضب آلود است. تفسیر دیگرى براى این آیه به نظر مى‌رسد که شاید از

تفسیرهاى بالا نزدیکتر باشد و آن این که قرآن مى‌خواهد تضاد عجیبى را که در میان گفته‌هاى دشمنان اسلام وجود داشت با این بیان ظاهر سازد و آن این است که آنها

وقتى آیات قرآن را مى‌شنوند آنقدر مجذوب مى‌شوند و در برابر آن اعجاب مى‌کنند که مى‌خواهند تو را چشم بزنند.
 
بسیاری از مردم معتقدند که در بعضی از چشمها اثر مخصوصی است که وقتی از روی اعجاب به چیزی بنگرند، ممکن است آنرا از بین ببرند یا در هم بشکنند، و

انسان را بیمار یا دیوانه کنند. این باور از نظر عقلی امر محالی نیست. امروزه بسیاری از دانشمندان معتقدند که در یعضی از چشمها نیروی مغناطیسی خاصی نهفته

شده که کارایی زیادی دارد و حتی با تمرین و ممارست میتوان آنرا پرورش داد. خواب مغناطیسی از طریق همین نیروی مغناطیسی چشمها انجام شدنی است. در

دنیایی که اشعه لیزر که نامرئی است، میتواند کاری کند که از هیچ سلاح مخرب دیگری ساخته نیست، پذیرش وجود نیرویی در بعضی از چشمها که از طریق امواج

مخصوصی در طرف مقابل اثر بگذارد، چیز عجیبی نیست. بسیاری نقل میکنند که با چشم خود افرادی را دیده اند که دارای این نیروی مرموز چشم بوده اند و افراد یا

حیوانات یا اشیائی را از طریق چشم زدن از کار انداخته اند. پس نتنها نباید اصراری در انکار این امور داشت، بلکه باید امکان وجود آنرا از نظر عقل و علم نیز

پذیرفت. در روایات اسلامی نیز تعبیرات گوناگونی دیده میشود که وجود چنین امری را تایید میکند. در حدیثی میخوانیم که اسماء بنت عمیس خدمت پیامبر(ص)

عرض کرد که گاه فرزندان جعفر (شوهرش) را چشم میزنند؛ آیا رقیه ای (رقعه ای) برای آنها بگیرم؟ (منظور از رقیه یا رقعه دعایی است که مینویسند و لفراد برای

جلوگیری از چشم زخم با خود نگه میدارند. آنرا تعویذ نیز میگویند) پیامبر(ص) فرمود: "آری، مانعی ندارد. اگر چیزی میتوانست بر قضا و قدر پیشی گیرد، چشم زدن

بود." در حدیث دیگری از امیرالمومنین علی(ع) آمده است که پیامبر برای امام حسن(ع) و امام حسین(ع) رقیه گرفت و این دعا را خواند: "اعیذکما بکلمات التامة و

اسماء الله الحسنی کلها عامة، من شر السامة و الهامة، و من شر کل عین لامة، و من شر حاسدٍ اذا حسد".
یعنی: شما را میسپارم به تمام کلمات و اسماء حُسنای خداوند از شر مرگ و حیوانات موذی و هر چشم بد و حسود، آنگاه که حسد ورزد.
سپس پیامبر(ص) نگاهی به ما کرد و فرمود: "حضرت ابراهیم(ع) اینچنین برای اسماعیل(ع) و اسحاق(ع) تعویذ کرد."
از امام علی(ع) این روایت شده است: "چشم زخم حق است و توسل به دعا برای دفع آن نیز حق است". ذکر این نکته لازم است که هیچ مانعی ندارد که این دعاها و

توسلها به فرمان خداوند، جلوی تاثیر نیروی مرموز مغناطیسی چشمها را بگیرد؛ همانگونه که دعاها بر بسیاری از عوامل مخرب دیگر اثر میگذارد و انها را به

فرمان خدا خنثی میکند. این نیز سزاوار یادآوری است که قبول تاثیر چشم زخم به این معنا نیست که به کارهای خرافی و اعمال عوامانه در اینگونه موارد پناه برده

شود که هم بر خلاف دستور شرع است و هم سبب شک و تردید افراد ناآگاه به اصل موشوع میشود؛ همانگونه که آلوده شدن بسیاری از حقایق با خرافات، این تاثیر

نامطلوب را در اذهان گذارده است. (تفسیر نمونه، ج24، ص426) 

 

بررسی چشم زخم و چشم شور در احادیث 
 
با بررسی مفصل این پدیده در قرآن و توضیحات کامل نیاز به توضیح در مورد احادیث نمیبینم (هرچند احادیث بسیار روان و گویا هستند) و فقط به نقل چند حدیث و

بررسی اجمالی اکتفا میکنم.
 
از رسول گرامی اسلام روایت شده که روزی آن حضرت از قبرستان بقیع می‌گذشت و فرمودند: به خدا قسم بیشتر اهل این قبرستان به سبب چشم‌زخم در اینجا

آرمیده‌اند.
 
از امام صادق(علیه‌السلام) روایت شده است: اگر این قبرها شکافته شود هر آیینه می‌بینید که بیشتر مردگان به سبب چشم زخم مرده‌اند، زیرا چشم زخم حق است. آگاه

باشید که پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) فرمودند:‌ چشم‌زخم حق است پس هر کس از سیرت و صورت برادر مسلمانش خشنود شد، خدا را یاد کند، زیرا وقتی خداوند

را به یاد آورد، ضرری به برادر مؤمنش نمی‌رسد.
 
از امام صادق(علیه‌السلام) روایت شده که فرمود: کسی که چیزی از برادرش او را متعجب ساخت، بگوید: «تَبارکَ الله اَحسَن الخالقین» زیرا چشم‌زخم حق است.
 
از رسول خدا(صلی الله علیه و آله) روایت شده است: چشم‌زخم حق است، وقتی یکی از شماها به انسان یا حیوانی یا اشیاء دیگری که زیبا است بنگرد و تعجب نماید،

بگوید: «آمنتُ بالله و صلی الله علی محمد و آله» پس از آن، اثر چشمش خنثی می‌شود.
 
و قال (ع) العین حق و الرقى حق و السحر حق-  و الفأل حق و الطیرة لیست بحق-  و العدوى لیست بحق-  و الطیب نشرة و العسل نشرة-  و الرکوب نشرة و النظر

إلى الخضرة نشرة (نهج البلاغه حکمت400)
و درود خدا بر او، فرمود: چشم زخم حقیقت دارد، استفاده از نیروهاى مرموز طبیعت حقیقت دارد، سحر و جادو وجود دارد، و فال نیک راست است، و رویداد بد را

بد شگون دانستن، درست نیست، بوى خوش درمان و نشاط آور، عسل درمان کننده و نشاط آور، سوارى بهبودى آور، و نگاه به سبزه زار درمان کننده و نشاط آور

است
 
و على بن الحسین (ع) را ابن الخیرتین (پسر دو برگزیده) مى گفتند، زیرا برگزیده خدا از عرب هاشم بود و از عجم فارس و روایت شده که ابوالاسود دئلى درباره آن

حضرت شعرى بدین مضمون سروده است :
پسرى که از یک سو به هاشم و یک سو به شاه کسرى مى رسد گرامیترین فرزندى است که بدو بازوبند بسته اند.
شرح :
در عرب رسم بود که کودکانى را که موجب شگفت مردم بودند و بر کودکان دیگر شرافت و فضیلت داشتند. براى دفع چشم زخم ، بازوبندى به آنها مى بستند. (اصول

کافی - زندگانی علی بن الحسین(ع))
 
رسول خدا (ص) فرمود: فقر نزدیک به کفر است و حسد نزدیک است که بر قدر غلبه کند.
شرح :
..... و اما براى جمله دوم پنج معنى ذکر مى کند.
.....
(5) اشاره بتاءثیر چشم زخم دارد، زیرا حسد سبب چشم زدن مى شود، چنانچه جماعتى از مفسرین ایه شریفه و من شر حاسد اذا حسد را به چشم زدن تفسیر کرده اند و

نیز عامه از پیغمبر (ص) و خاصه از امام صادق (ع) روایت کرده اند که : اگر چیزى بر قدر پیشى گیرد چشم زدن است .
و مرحوم طبرسى راجع به ایه شریفه لا تدخلوا من باب واحد گفته است : چون یعقوب (ع) ترسید که پسرانش ‍ را چشم زنند بانها گفت : همگى از یک در وارد نشوید،

ولى جبائى چشم زدن را انکار کرده و گفته است برهانى براى اثباتش نداریم ، اما بیشتر محققین انرا پذیرفته ودرست دانسته اند، سپس مرحوم مجلسى سه قول از

جاحظ بلخى و حکماء براى اثبات ان نقل مى کند و در اخر هم تاءییدى از سید رضى  قدس الله روحه  ذکر مى فرماید. (اصول کافی - باب حسد)
 
احادیث و روایات گویاتری در این مورد موجود میباشد که گویاتر هستند و به وضوح و روشنی این امر را بدور از خرافه میدانند.
هرچند باید توجه داشت هر امری را به چشم زخم مشتبه نکنیم و واقع بینانه عمل نماییم، گاهی کوتاهی از ماست و گاهی اثر چشم زخم که با توجه به احادیث میتوان

از حرزها و دعاهای دفع چشم زخم استفاده نمود تا بدان گرفتار نشویم انشاء الله.
  

برای کسب اطلاعات بیشتر به لینکهای زیر مراجعه نمایید 

آیا چشم زخم وجود دارد؟ 

دانلود فایل سخنرانی پرسش و پاسخ اعتقادی با حضور استاد محمدی پیرامون چشم زخم  

چشم زخم در نگرش قرآن و روایات 

چشم زخم چیست و آیا چشم زخم حقیقت دارد؟! 

استفاده ائمه اطهار(ع) از رقیه و تعویذ در استشفاء بیماران خود  

راههای دفع چشم زخم از زبان بزرگان 
 
به گزارش مهر، بر اساس استفتاء انجام شده از دفتر آیت الله موسوی اردبیلی آخرین آیات مبارکه سوره قلم که می‌فرماید "و آنان که کافر شدند چون قرآن را شنیدند

چیزى نمانده بود که تو را چشم بزنند و مى‏گفتند او واقعا دیوانه‏اى است" به پیغمبر نازل شد تا از چشم زخم در امان باشد و استفاده از این آیه برای در امان ماندن از

چشم زخم کاربردی است.
  

  

 
در استفتاء از دفتر آیت الله جعفر سبحانی نیز استفاده از برخی آیات قرآن چون آیه 51 سوره قلم و آیة الکرسی برای استفاده علیه چشم زخم مورد تأیید قرار گرفت و

طی آن به کاربرد دعاهایی چون تعویذ و شرف الشمس که در مفاتیح نیز ذکر شده اشاره شد.
 
دفتر آیت الله نوری همدانی در پاسخ به استفتاء در رابطه با استفاده از مهره‌های آبی رنگ به عنوان دستبند، گردنبند یا آویز در منازل تأکید کرد که این مهره‌ها دارای

هیچ مستند شرعی نیست. ممکن است بتوان برای برخی سنگها چون عقیق خواصی را برشمرد اما درباره مهره‌های آبی رنگ مستند شرعی وجود ندارد، در رابطه با

جلوگیری از چشم زخم خواندن "و ان یکاد ( آیه 51 سوره قلم)"، آیة الکرسی و یا چهارقل در روایات آمده است. در این استفتاء همچنین تأکید شده است که دعای

شرف الشمس و تعویذ از دعاهای مستند در این رابطه هستند.
 
 
باتشکر
.......خدا نگهدار.......