حضرت علی(ع) تنها مولود کعبه

 

سرزمین حجاز در ماههاى حرام، بویژه در ماه رجب، از روزگار باستان، میزبان زائران بى شمارى بود، که از راههاى دور و دراز به سوى کعبه معظمه می‌شتافتند و هدایا و قربانیهاى فراوانى با یک دنیا شور و اشتیاق به آن خانه نثار می‌کردند.
در دومین جمعه از ماه رجب، که از ماههاى حرام است و احترام خاصى در میان همه قبایل و طوائف داشت، ازدحام عجیبى در اطراف کعبه بود و سیل مردم از پیر و جوان با احترام ویژه اى در اطراف خانه خدا در حال طواف بودند، که زنى حامله، با چهره‏اى شکسته، در گرداگرد خانه خدا بى تابانه مى گردید و با انگشتان لرزانش به جامه کعبه آویخته بود و در حالى که قطرات اشکش سیل آسا به صورتش مى ریخت، زیر لب مى گفت:

پروردگارا! من به تو ایمان آورده ام و به آنچه کتاب و پیامبر از سوى تو آمده است، ایمان دارم. پروردگارا! من به آیین جدم «ابراهیم خلیل» که بینانگذار این خانه کهن است، ایمان دارم. پروردگارا! ترا سوگند مى دهم به حق بنیانگذار این بیت، و به حق این مولودى که در شکم دارم، که این زایمان را بر من آسان بگردان.
چشمهاى کنجکاو او را مى دید و گوشهاى شنوا سخنانش را دنبال مى کرد و حس کنجکاوى در مغزها تحریک مى شد، که ناگهان فریادى از تعجب از همگان بلند شد و به دنبال آن سکوتى سنگین بر همگان حکمفرما شد. آب در گلوها خشکید، حیرت و تعجب بر چهره ها نقشى شگفت زده بود، نفسها از سینه ها بیرون نمى آمد.
کسى جرأت نداشت که سکوت را بشکند و بگوید: لحظه اى پیش دیوار کعبه شکافته شد و زن حامله اى به درون خانه خدا رهنمون شد!
چه کسى باور مى کرد که سنگ خارا آغوش باز کند و زن حامله اى را در خود جاى دهد؟! 

 

حیرت و تعجب مردم هنگامى افزایش یافت که تلاش پرده داران کعبه، در گشودن قفل در به نتیجه نرسید.
لحظه به لحظه بر ازدحام مردم افزوده مى شد، همگان در انتظار بودند که از فرجام این راز آگاه شوند. از نقطه نظر مردمف نگران و حیرت زده، هر لحظه اى چون یک ساعت مى گذشت و همگان ثانیه شمارى مى کردند که نیروى غیبى این مشکل را بگشاید.
پس از گذشت مدتى طولانى، همان سنگ خارا آغوش باز کرد و فاطمه بنت اسد در حالى که «مولود کعبه» را در آغوش داشت بیرون آمد.
صداى هلهله اوج گرفت و در خانه هاى مکه طنین انداخت. حضرت ابوطالب، عمو و برترین حامى پیامبر، صلّى اللّه علیه و آله، در حالى که برق شعف از دیدگانش مى جهید، بانگ برآورد:
أیّها النّاس: ولد فى الکعبة ولى اللَّه.
هان اى مردم! ولى خدا در خانه خدا دیده به جهان گشود.
این حادثه پرشکوه و بى نظیر تاریخ، به روز جمعه، سیزدهم ماه رجب، سى امین سال حمله ابرهه به خانه خدا (عام الفیل) اتفاق افتاد. 

تواتر حدیث ولادت
همه ناقلان آثار و راویان اخبار اتفاق نظر دارند که خورشید امامت از درون کعبه طلوع نموده و داستان ولادت مولاى متقیان امیرمؤمنان، علیه السلام، در درون کعبه از مسلمات تاریخ است و هیچ پژوهشگر با انصافى نمى تواند در سند آن ابراز شک و تردید نماید و اینک اعتراف گروهى از بزرگان اهل سنت:
1. حاکم نیشابورى
حافظ ابو عبداللَّه، محمدبن عبداللَّه، مشهور به حاکم نیشابورى (م 405 ق.) در کتاب بسیار معروفش «مستدرک صحیحین» مى نویسد:
روایات متواتر است که فاطمه بنت اسد، امیرمؤمنان على بن ابى طالب، کرم اللَّه وجهه، را در خانه کعبه به دنیا آورد.
2. گنجى شافعى
حافظ ابوعبداللَّه محمدبن یوسف قرشى، معروف به گنجى شافعى (م658 ق.) در کتاب «کفایة الطالب» مى نویسد:
امیرمؤمنان على بن ابى طالب در مکه معظمه، در درون بیت اللَّه الحرام، به شب جمعه 13 رجب، سى سال گذشته از عام الفیل، دیده به جهان گشود و هرگز مولود دیگرى پیش از او یا بعد از او در خانه کعبه زاده نشده است. این ولادت مسعود کرامت و فضیلتى براى او، و فضیلت و شکوهى بر خانه خداست.
3. آلوسى
شهاب الدین ابوالثناء، سیدمحمود آلوسى، صاحب تفسیر آلوسى، شرح مفصلى بر قصیده عینیه عبدالباقى افندى عمرى نوشته است. وى در شرح بیت: 

اَنتَ العلىّف الّذى فَوقَ العفلى رفففعا 

                            ببطنف مکّةَ عندَ البیتف إذْوفضفعا 

مى نویسد:
ولادت امیرمؤمنان، کرم اللَّه وجهه، در درون کعبه، در سراسر دنیا مشهور است و در کتابهاى هر دو فرقه (شیعه و سنى) روایت شده و هرگز در مورد غیر ایشان چنین فضیلتى ثابت نشده است. آرى، چقدر شایسته است که پیشواى پیشوایان در جایى متولد شود که آنجا قبله مؤمنان است. سپاس و ستایش از آن خداوندى است که هر چیزى را در جاى شایسته خود قرار مى دهد و او فرزانه فرزانگان است.
4. ذهبى
حافظ شمس الدین، ابو عبداللَّه محمدبن احمد ذهبى، (م 848 ق.) در کتاب »تلخیص مستدرک« متن گفته حاکم نیشابورى را آورده که مى گوید:
اخبار به حد تواتر رسیده که على بن ابى طالب در درون کعبه دیده به جهان گشود.
5. لکهنودى
علامه لکهنوى نیز در کتاب «مرآة المؤمنین» عین گفته حاکم را آورده و تصریح نموده که ولادت امیرمؤمنان، علیه السلام، در درون کعبه متواتر است و این فضیلت ویژه آن حضرت مى باشد.
6. دهلوى
شاه ولى اللَّه، احمد بن عبدالرحیم دهلوى، (م 1176 ق.) در کتاب «ازالة الخفاء» مى نویسد:
بى گمان روایات متواتر است که فاطمه بنت اسد، امیرالمؤمنین على بن ابى طالب را در درون کعبه به دنیا آورد، بدون تردید او در روز جمعه 13 رجب، سى سال گذشته از عام الفیل، در خانه کعبه به دنیا آمده است و هرگز پیش از او یا بعد از او کسى در خانه کعبه زاده نشده است.
7. محمد مبین
مولوى محمد مبین لکهنوى، (م 1225 ق.) در کتاب «وسیلة النجاة» مى نویسد:
ولادت آن معدن کرامت، روز جمعه 13 رجب، سى سال بعد از عام الفیل، در مکه، در جوف کعبه واقع شد. خداى تعالى او را به این فضیلت مخصوص گردانید و کعبه را با این شرف مشرف گردانید.
8. میلادخان
مولوى هادى على خان میلادخان، در ترجمه کتاب یادشده مى نویسد:
در میان مورخان اتفاق نظر هست که حضرت امیرالمؤمنین در درون کعبه دیده به جهان گشود و در این زمینه هیچ اختلافى نیست که این شرف به آن حضرت اختصاص دارد.
9. کاکورى
حافظ محمد على حیدر ابن شاه على قلندر کاکورى، (م 1350 ق.) در کتاب «احسن الانتخاب» از مستدرک حاکم و ازالة الخفاء شاه ولى اللَّه دهلوى روایت کرده است که موضوع ولادت امیرمؤمنان در درون کعبه به حد تواتر رسیده است.
10. گجراتى
علامه سعید گجراتى، از بزرگان اهل سنت، در کتاب «الإعلام بأعلام مسجدالحرام» در پاسخ برخى از دشمنان اهل بیت، که زادگاه امیرمؤمنان، علیه السلام، را از روى عناد در دامنه کوه ابوقبیس نوشتهاند، مى نویسد:
خدایا تو خود مى دانى که این سخن بهتانى بزرگ است و آن را دشمنان اهل بیت جعل کرده اند، زیرا روایت متواتر دلالت مى کند بر این که تولد آن حضرت در درون کعبه بوده است. 

 

حدیث ولایتمحدثان بزرگ از عالمان شیعه و سنى حدیث ولادت را در مجامع حدیثى خود، با سلسله اسناد خود، از رسول گرامى اسلام، اصحاب، تابعین و ائمه دین، علیهم السلام، روایت کرده اند:
1. شیخ الطائفه، ابو جعفر محمدبن حسن، مشهور به شیخ طوسى، (م 460 ق.) مشروح حدیث ولادت آن حضرت در درون کعبه را با سلسله اسناد خود، از جناب عباس عموى پیامبر روایت کرده است.
2. پیشواى محدثان، ابو جعفر محمدبن على بن حسین بن بابویه، مشهور به شیخ صدوق، (م 381 ق.) مشروح آن را در کتابهاى خود از یزیدبن قعنب روایت کرده است.
3. ابن شهرآشوب، (م 588 ق.) مشروح آن را با سلسله اسناد خود از امام جعفر صادق، علیه السلام، روایت کرده است.
وى همچنین این حدیث را با سلسله اسناد دیگرى از جابربن عبداللَّه انصارى روایت کرده است.
4. ابوالحسن على بن محمدبن محمد واسطى، مشهور به ابن مغازلى، (م 483 ق.) در کتاب مناقب خود، مشروح این داستان را با سلسله اسناد خود از امام زین العابدین، علیه السلام، روایت کرده است.
5. نورالدین على بن محمد صباغ مکى، مشهور به ابن صباغ مالکى، (م 885 ق.) مشروح آن را با سلسله اسناد خود از امام زین العابدین، علیه السلام، روایت کرده است.
6. ابو عبداللَّه محمد بن یوسف بن محمد قرشى، مشهور به گنجى شافعى، (م 658 ق.) مشروح آن را از طریق جابربن عبداللَّه انصارى از رسول اکرم، صلّى اللّه علیه وآله، روایت کرده است.

در اینجا فراز کوتاهى را از «یزید بن قعنب» که یکى از شاهدان عینى است نقل مى کنیم:
روزى با عباس بن عبدالمطلب در مسجدالحرام نشسته بودیم که ناگاه «فاطمه بنت اسد» مادر امیرالمؤمنین، علیه السلام، وارد شد. وى حامله بود و نه ماه از دوران باردارى اش مى گذشت. فاطمه بنت اسد، در حالى که درد زایمان گرفته بود، در کنار بیت ایستاد و گفت: «پروردگارا من به تو، و به آنچه از پیامبران و کتابها از سوى تو آمده است ایمان دارم.
من به آئین جد بزرگوارم ابراهیم خلیل که بانى این بیت است باور دارم. پروردگارا به حق آن کسى که این «بیت عتیق» را بنیاد نهاد، و به حق این مولودى که در شکم دارم، این زایمان را بر من آسان بگردان».
یزید بن قعنب مى گوید:
در برابر دیدگان من و همه حاضران، دیوار کعبه از طرف پشت شکافته شد و فاطمه بنت اسد به درون کعبه رفت و از دیدگان ما ناپدید شد و دیوار به حال اولى بازگشت. درصدد برآمدیم که قفل در را باز کنیم ولى ممکن نشد. پس دریافتیم که امر الهى است. سه روز تمام فاطمه درون کعبه بود و روز چهارم در حالى که امیرمؤمنان على بن ابى طالب، علیه السلام، را بر روى دست داشت، از درون کعبه بیرون آمد.
بسیارى از بزرگان این متن را در کتابهاى حدیثى خود آورده اند.
علاوه بر کتب حدیثى، در کتب مزار نیز در برخى از متون زیارتى مأثور از ائمه معصومین، علیهم السلام، به ولادت آن حضرت در درون کعبه تصریح شده، که به دو نمونه آن اشاره مى کنیم:
1. در زیارت مخصوص هفده ربیع الاول، که محمد بن مسلم آن را از امام صادق، علیه السلام، روایت کرده آمده است:
السلام علیک یا من وفلدف ففى الکَعبة.
سلام بر تو، اى کسى که در کعبه دیده به جهان گشودى.
و در قسمت پایانى همین زیارتنامه آمده است:
المولود فى البیت ذى الأستار
مولودى که در خانه کعبه، در سراپرده الهى دیده به جهان گشود.
2. و در زیارت مطلقه امیرمؤمنان، علیه السلام، آمده است:
السلام على المولود فى الکعبة، المزوج فى السماء.
سلام بر آن مولودى که در خانه خدا دیده به جهان گشود و عقد نکاحش در آسمان بسته شد.
علاوه بر این شاعران بسیارى حدیث ولادت امیرالمؤمنان، علیه السلام، را در مدایح و قصائد خود آورده اند که از هر قرنى به یک نمونه اکتفا مى کنیم:
1. شاعر پرشور قرن دوم سید حمیرى، (م 179 ق.) مى گوید:
وَلَدَتْهف فى حَرَمف الالفه و اَمْنفهف والبیتف حَیثف فَناؤفه و المسجدف
مادرش او را در حرم خدا و خانه امن او به دنیا آورد، که آنجا آستانه و سجده گاه اوست.
2. شاعر نکته پرداز قرن سوم، محمدبن منصور سرخسى مى گوید:
وَلَدَتْهف مفنْجفبَةً و کان وفلادفها فى جَوفف کَعبةَ اَفْضَلف الأکنانف
مادر نجیب و برگزیده اش او را در درون کعبه به دنیا آورد، که بهترین جایگاههاست.
  

3. شاعر معروف قرن چهارم، ابو طلحة بن عبیداللَّه غسانى عونى، در
ضمن قصیده غدیریه خود مى گوید:
هفوَالَّذى سَمَّتْهف تفلکَ الجَوْهَرَةف إذ وَلَدَتْ ففى الکَعْبَةف المفطَهَّرةف
او همان شیربچه است که این گوهر تابناک (مادر بزرگوارش) هنگامى که او را در درون کعبه مشرفه بزاد، اینگونه نام نهاد.
4. شاعر بلند آوازه قرن ششم، ابوالمجد، مجدود بن آدم، مشهور به سنائى در این رابطه مى گوید: 

در مرحله على نه چونست و نه چند 

                            در خانه حق زاده به جانش سوگند 

5. مورخ مشهور عهد عباسیان و شاعر بلند آوازه قرن هفتم، ابن ابى الحدید معتزلى، (م 656 ق.) در ضمن قصیده معروفش مى گوید: 

هفوَالَّذى بَیتف اللَّهف مَوْلدفهف 

                            فَطَهَّرَ البَیتَ مفن أرجاسف و أوثانف 

او همان شخصیت والامقامى است که بیت خدا زادگاه او بود، و لذا خانه خدا را از پلیدى بتها پاک و پاکیزه نمود.
6. شاعر پرشور شیعه در قرن هشتم، سید عبدالعزیز سیریجى اوالى، در قصیده غدیریه خود مى گوید: 

مَنْ کانَ فى حَرَمف الرَّحمانف مَوْلَدفهف 

                            و حاطَهف اللَّهف مفنْ بأسف و عفدْوانف 

به جز على، علیه السلام، چه کسى در حرم امن الهى به دنیا آمده؟! و به جز او چه کسى را خداوند از ترس و وحشت دشمن بیمه کرده است؟
7. شاعر معروف قرن نهم، عبدالرحمن جامى، (م 898 ق.) به این داستان اشاره کرده، مى گوید: 

به سوى کعبه رود شیخ و من به سوى نجف 

                             به حق کعبه که آنجا مراست حق به طرف

 تفاوتى که میان منست و او اینست

                             که من به سوى گهر رفتم او به سوى صدف

8. شاعر برجسته قرن دهم، اهلى شیرازى، (م 942 ق.) مى گوید: 

کعبه زان شد سجده گاه انبیا و اولیا 

                             کامد آنجا در وجود، آن کعبه ارباب دین 

9. فیلسوف و شاعر نامى قرن یازدهم، سیدمحمد باقر استرابادى، معروف به میرداماد، (م 1041 ق.) در ضمن قصیده اى مى گوید: 

در کعبه »قل تعالوا« از مام که زاد؟
                            از بازوى باب حفطَّه خیبر که گشاد؟
 
و در لفظ کوتاه و پرمغزى مى گوید:
 
 اسداللَّه در وجود آمد
                            در پس پرده هر چه بود آمد
 
10. شاعر و محدث قرن دوازدهم، سیدمحمد صالح ترمذى، متوفاى 1160 ق. مى گوید:
 
در فضائل بى نظیر آمد على
                            بر همه عالم امیر آمد على
 
آن على کز مادرش در کعبه زاد
                            آنکه بردوش پیمبر پا نهاد
 
11. شاعر نکته سنج قرن سیزدهم، مولى محمد رضا هماى شیرازى، (م 1212 ق.) در ضمن قصیده اى مى گوید:
 
گوهر تاج «سَلفونى» ماه برج «لَوْکفشففَ»
                            تاج بخش شهر یاران، تاجدار «إنّما»
 
حصن اسلام از دم شمشیر او شد استوار
                            آنچنانکه کعبه از مولود او شد با صفا
 
12. شاعر بزرگوار و فقیه نامدار قرن چهاردهم، آیةاللَّه حاج شیخ محمد حسین اصفهانى، مشهور به کمپانى، (م 1361 ق.) مى فرماید:
 
کعبه را تاج شرف تا اوج «أوأدنى» رسید
                            یافت چون از مولد میمون اواَقْصَى المفنى
 
و در قصیده اى دیگر مى فرماید:
 
 تا درخشان شد درون کعبه زان وجه حسن
                            «ثَمَّ وَجهف اللَّه» روشن شد برون از شک و ظن
 
13. شاعر پرشور قرن اخیر، حاج سیدرضا حسینى، مشهور به سعدى زمان، (م 1406 ق.) مى گوید:
 
 فاطمه بنت اسد بانوى راد
                            تا ترا اى سرّ حق، در کعبه زاد
 
 کشف شد هستى خدا را خانه زاد
                            خالق عالم علیّت نام داد 

              خواند احمد مرتضایت یا على
 

14. شاعر زبردست معاصر، بولس سلامه، از شعراى مسیحى لبنان، در قصیده حماسى خود مى گوید:
 
 حفرَّةٌ لزَّها المَخاضف فَلاذَتْ
                            بفسفتارف البَیْتف العَتیقف الوَطیدف
 
شیرزنى از درد زه بناگزیر، به سراپرده کعبه عتیق و استوار پناهنده شد.
پس از ابیاتى مى گوید:
 
 کانَ فجرانف ذلکَ الیوفم فَجْرٌ
                            لفنَهارف و آخَرف لفلوَلیدف
 
آن روز دو صبحدم یکجا بدمید، یکى سپیده روز و دیگرى فروغ تازه مولود
 
این بود اشاره اى کوتاه به فضیلت ویژه اى از امیرمؤمنان، علیه السلام، که به تعبیر مرحوم محدث نورى از ضروریات مذهب شیعه به شمار مى آید و همواره در کتابها، خطابه ها و شعرها در همه قرون و اعصار منعکس شده و دوستان اهل بیت در برابر دشمنان با آن احتجاج و مباهات مى نمودند.
در این رابطه کتابهاى مستقل فراوانى نوشته شده که جامعتر از همه، کتاب پر ارج «على ولید الکعبه» از علامه بى نظیر، آیةاللَّه حاج شیخ محمدعلى اردوبادى، (م 1379 ق.) مى باشد.